Gevangen in gedachten -
4 en 5 mei

Met steeds minder overlevenden van de Tweede Wereldoorlog, krijgt herdenken en vieren op 4 en 5 mei een andere lading. Zo behoor ik tot een generatie waarbij ik de gruwelijkheden van de oorlog enkel via boeken, films, onderwijs en familieverhalen meekrijg. Ik denk na over hoe ik mij verbonden voel met deze nationale herdenkings- en feestdag.

Een nieuwe en belangrijke bron voor mij is het boek de Keuze, geschreven door psychologe én holocaust overlevende Edit Eger. In het boek is te lezen welke onvoorstelbare en huiveringwekkende situaties zij heeft moeten doorstaan. Eger biedt hoop en inspiratie over het omgaan met pijn lijden door haar levenservaring te delen. Het is inspirerend hoe zij, naar eigen zeggen, haar levenservaring heeft weten om te zetten in een bevrijdende methodiek die ook helpend is voor vormen van lijden die in onze huidige samenleving plaatsvinden. Lijden is iets universeels, niet te voorkomen en wordt door iedereen op een andere manier ervaren. Ook in het ziekenhuis is er sprake van veel verschillende vormen van lijden. Hoewel we vaak denken aan lichamelijke pijn, speelt ook mentale pijn een grote rol. Eenzaamheid, onzekerheid en stress. Waarbij elke vorm van leed als kwellend kan worden ervaren.

Volgens Eger is de mogelijkheid om te kiezen, een manier om ieder vrijheid te laten ervaren. Ook wanneer je denkt dat het niet erger kan, is vrijheid mogelijk. Kiezen hoe op leed te reageren en keuzes te maken die bijdragen aan wat je wilt doen en wie je wilt zijn als je vrij bent. Daarbij stelt zij een voorwaarde: de pijn eruit laten.

Alles wat uit je lichaam komt maakt je niet ziek, het is wat binnen blijft

 

Manieren van uiten zijn door te huilen, lachen, schreeuwen, zingen, tieren en stampen. Het komt vaak voor dat na jaren vastlopen er pas ruimte wordt gevonden om te uiten.

Vanuit haar visie leer ik op een andere manier naar herdenken en vieren kijken. Het gaat niet alleen om het stilstaan bij onze dankbaarheid en verantwoordelijkheid, maar ook om het faciliteren van een moment waarbij uiten de norm is. Vandaag, herdenkingsdag, wordt er ruimte gemaakt de herinneringen, het verdriet en gemis, manieren om in woorden en muziek uit te drukken hoe het leven tijdens en na de oorlog is geweest. Op deze dag wordt het gesprek gestimuleerd tussen de eerste generatie overlevenden en die daarop zijn gevolgd, misschien wordt zelfs de ruimte gevonden om jaren oude pijn te kunnen uiten. Morgen, bevrijdingsdag, is eveneens een moment om met elkaar onze dankbaarheid van vrijheid te uiten en te delen. Bevrijdingsdag wordt vaak verbonden aan het geluksgevoel, de euforie. Om deze reden wordt er morgen op veel plekken in het land gedanst, gelachen, gezongen en gevierd.

Iedere vorm van uiting heeft volgens Eger als doel goedkeuring, aandacht en genegenheid te ervaren. Vandaag en morgen, herdenken en vieren, zijn mooie gelegenheden voor een stapje richting dit verlangen.

Thirza Nawijn, stagiair Zingeving & Ethiek